De Beele

De Beele

Over het huis De Beele is niet veel bekend. We weten niet of er voordat er een spijker voor Zutphense patriciërs werd gebouwd, al een boerenplaats aanwezig was. In het tynsboek komt het goed De Beele niet voor, evenmin als in de inkomstenlijst van de abdij van Prüm uit 1405.657 Pas in de schildschatting van 1598 wordt het goed voor het eerst vermeld. Jan Althoff is dan rentmeester van de spijker van De Beele, en Jan Barner vermoedelijk de pachter van de hoeve.658 Johan Althoff wordt in 1610 nog steeds als rentmeester genoemd; een hoevenaar is dan afwezig.659
In de opvolger van de schildschattingen, namelijk het verpondingskohier, dat in 1648 werd opgemaakt, komen naast het huis De Beele, ook enkele landbouwpercelen met die naam voor. Enkele percelen blijken de Smale en de Hoge Beele te heten; samen zijn zij 6 mudde “geseeijs” groot, en behoren toe aan de weduwe Stenderincx. Zij worden gebruikt door Jan Brugginck.660 Van de Barners Bele was de schout van Brummen eigenaar, en het omvatte 10 molder zaailand, verpacht aan Willem Arents voor 80 gulden per jaar.661
Het huis zelf wordt omschreven als “de Beele huijs, hoff van ½ schepel, schuere, berch, bongaert van ½ mergen ende aenhoorige landen, groot ongeveer 4½ molder gesaeijs, hiervan ½ molder tientvrij, ende 8 à 9 coeweij”. Eigenaar van dit alles was de Heer van Hemmen. Bij dit goed behoorde eveneens de helft van erve de Comskolck, gelegen even ten zuiden van De Beele. Het geheel werd gepacht aan Jonker Willem van Veer voor 475 gulden.662
Ervóór moet Olthoff er gewoond hebben: een stukje zaailand van 1½ mudde, behorende tot de Vicarie van St. Tonis, wordt gebruikt door de pastoor van Voorst, maar daarvoor werd het gebruikt door “vrou Olthoffs op de Bele”.663
Het is niet altijd duidelijk wanneer de spijker en wanneer de hoeve wordt bedoeld. In 1716 wordt De Beele bewoond door Evert van Duijren, maar of hij ook op de spijker woonde is niet bekend. Dat in 1749 mw. Kraijink op de spijker woonde, is duidelijk. De hoeve werd toen bewoond door Waender Gerrits; bij deze hoeve hoorde 6 2/3 morgen grond op het zand. In 1802 woonde Isak Loohof op de hoeve van De Beele.

Eind 18e eeuw moet het huis De Beele gekocht zijn door de familie Sloet, in de persoon van  Ludolph Everhardus Willem Sophonius baron Sloet, heer van Oldhuis (1750-1819). Zij eerste  vrouw overleed op de Beele in 1785 en Ludolph zelf in 1819. Ook hun zoon Jan Adriaan Joostbaron Sloet tot Oldhuis (1783-1859) woonde en overleed op de Beele, evenals zijn vrouw Johanna Jacoba Sara Visscher (1783-1857). Ook hun zonen werden er in 1806 en 1807 geboren. Over de oudste zoon Ludolph Anne Jan Wilt baron Sloet van de Beele, werd in de paragraaf over het Nijenhuijs al het één en ander geschreven. Het overlijden van zijn vader in 1859 was vermoedelijk de laatste familieaangelegenheid die op het huis plaatshad.664  Aan de vorm van het gebouw te zien was in 1832, toen de kadasterkaart werd opgemaakt, de spijker  nog aanwezig, evenals de hoeve. In de 19e eeuw werden beiden vervangen door een  landhuis, dat tegenwoordig een sociale bestemming heeft gekregen. In 1832 was het huis “de Bheele” (D 323) eigendom van Jan Adrianus Joost baron Sloet, en waren huis, hoeve en erf 31,9 hectare groot.
Zoals hieruit blijkt, zal het huis De Beele niet ouder zijn dan het einde van de 16e eeuw. Het betreffende stuk grond toen al lang ontgonnen zijn; vermoedelijk is deze grond toen door een rijke koopman van buiten Voorst gekocht om daar een groot buitenhuis te bouwen. Op de kadasterkaart zien we ook nog wegen die speciaal voor de Beele zijn aangelegd. Zo is er de lange oprijlaan vanaf de Rijksstraatweg, die nu nog de Beelelaan wordt genoemd.
Daarnaast is er een weg die deze weg kruist, en vermoedelijk in vroeger tijden van het dorp naar erve de Kommerskolk liep, maar ook door de bewoners van de Beele gebruikt kon worden. Tegenwoordig wordt dit de Bongerdskamp genoemd. Als laatste is er nog een voetpad aangelegd wat rechtstreeks van het erf van De Beele, ten oosten van huis de Bongerd langs, naar de kerk liep. Dit is tegenwoordig geen openbare weg meer.

bron foto/tekst / lees meer (zeer interessant!:  http://home.deds.nl/~luukkeunen/voorst.pdf

Plaats uw reactie in het Reaktie/Gastenboek van Beekbergen Toen en Nu

•	Voeg zelf reactie toe! Klik hier!

Beoordeel zelf de foto:	Bezoekers beoordeelden: (1)